فضیلت و اعمال شب نیمه رجب چیست؟/ گناه در ماه رجب بس بزرگ است

حجت الاسلام اسلامی گفت: در كتاب شريف اقبال آمده است: حضرت آدم از خداوند پرسيد خدايا محبوب ترين نزد تو كدام است. خداوند وحي فرمود: ماه رجب.

به گزارش خبرنگار قرآن و معارف خبرگزاری شبستان؛ همزمان با آغاز ماه رجب انسان آماده تزکیه و ترک گناه برای ورود پاک به ماه رمضان می شود در واقع سه ماه رجب شعبان و رمضان همچون سراشیبی انسان را از سنگینی گناه رها میکند تا آدمی سبکبال به سوی خداوند گام بردارد شناخت و معرفت بیشتر نسبت به ماه رجب ما را وادار به اعمال و تشویق به اهتمام هرچه بیشتر در کاستن غفلت ها می کند از این رو گفتگویی تفصیلی با حجت‌الاسلام والمسلمین هادی اسلامی، مدرس دانشگاه تهران  واز  کارشناسان برجسته حوزه علمیه  پیرامون جایگاه ماه رجب انجام شده است که  از نظرتان می‌گذرد:

فضيلت ايام البيض نسبت به سایر روزهای ماه رجب چیست؟

در كتاب شريف اقبال آمده است: حضرت آدم از خداوند پرسيد خدايا محبوب ترين روزها و گرامي ترين زمان ها نزد تو كدام است.

بیشتر بخوانید: اخباری که در وبسایت منتشر نمی‌شوند!

خداوند وحي فرمود: محبوب ترين روزها نزد من نيمه رجب است. اي آدم در اين روز بكوش تا با قرباني كردن، ميهماني دادن، روزه داشتن، نيايش كردن، بخشش خواستن،‌لااله الاالله گفتن به من تقرب و نزديكي جويي. اي آدم من چنين تقدير كردم كه فرزندي از فرزندان تو را به پيامبري برانگيزم و روز نيمه رجب را به او و به امت ويژه سازم كه در آن روز چيزي از من نخواهد جز اينكه به آنان ببخشم و غفو گذشت نخواهند. جز اينكه از گناهانشان درگذرم. اي آدم آنكه نيمه رجب را روزه دارد. ذكر گويد، خضوع و خشوع كند، صدقه بدهد، نفس خويش را پاس دارد، پاداش جز بهشت نخواهد داشت. اي آدم به فرزندانت گوشزد كن كه در ماه رجب نفس خويش را پاس دارند و از كج راهي بپرهيزند كه گناه در اين ماه بس بزرگ است.

 

مهمترین اعمال در ماه رجب و به خصوص ایام البیض چیست؟

یکی از مسائل بسیار مهمی که نباید در این ایام مورد غفلت قرار بگیرد، مسأله دعا و مناجات با خداوند است. دعا به معنای خواندن خداست و درخواست حاجات در مراتب بعدی دعا مطرح است. دعای مجیر در این ایام بسیار سفارش شده است، دعای «مجیر» مضامین بلند عرفانی دارد و با محوریت خداشناسی، توبه و بازگشت به سمت خداست؛ در روزهای ۱۳، ۱۴ و ۱۵ از آن غفلت نکنیم.

با توجه به آیات و روایاتی که خبر از اهمیت و تاثیرگذاری دعا داده اند، در این ایام که دنیا گرفتار ویروس کرونا شده است و عده ی زیادی از هموطنان عزیزمان به همین دلیل از دنیا رفته اند و بسیاری دیگر در بستر بیماری هستند، نیاز به دعا بیشتر احساس می شود. زیرا در مواقعی که گرفتاری و مشکلات بیشتر می شود، دعا و توجه به خداوند هم باید بیشتر شود. خداوند در قرآن مجید می فرماید: «وَ ما أَرْسَلْنا في‏ قَرْيَةٍ مِنْ نَبِيٍّ إِلاَّ أَخَذْنا أَهْلَها بِالْبَأْساءِ وَ الضَّرَّاءِ لَعَلَّهُمْ يَضَّرَّعُونَ» .(اعراف: 94) و ما در هيچ شهر و آبادى پيامبرى نفرستاديم مگر اينكه اهل آن را به ناراحتي ها و خسارت ها گرفتار ساختيم؛ شايد (به خود آيند، و به سوى خدا) بازگردند و تضرع كنند!

 

دعا ضامن سلامت و سعادت جامعه است

به نظر شما دعا چه نقشی در برطرف کردن بلایا دارد؟

تضرّع و بازگشت به خدا، نقش تعیین کننده ای در سلامت و سعادت فرد و جامعه دارد. بی شک، طلب یاری از خداوند می تواند مشکلات را برطرف نماید. بر همین اساس بود که مقام معظم رهبری (حفظه الله) بسیار سنجیده و دقیق به مداومت بر خواندن دعای هفتم از صحیفه سجادیه سفارش فرمودند.

با رعایت نکات و دستورالعمل های بهداشتی، از دعا و توجّه به لطف الهی غافل نباشیم؛ و از خداوند متعال، عاجزانه بخواهیم که همه بیماران را سلامتی عنایت فرماید. در رأس دعاهایمان برای تعجیل در ظهور امام زمان علیه السّلام دعا کنیم و از خداوند بخواهیم که موانع ظهور آن حضرت را برطرف بفرماید.

 

از روزه داری در ایام البیض تا توفیق توبه نصوح

لطفا در خصوص اعمال ایام البیض توضیحاتی بفرمایید.

- روزه گرفتن؛ حضرت رسول اکرم(ص) می فرمایند: هرکس سه روز از وسط ماه رجب (سیزدهم تا پانزدهم) را روزه بدارد و در شب هایش به نماز شب قیام کند از دنیا رحلت نمی کند مگر با توبه نصوح و امام صادق(ع) فرمودند: هرکس ایام البیض ماه رجب را روزه بگیرد خداوند متعال به ازای هر روز ثواب روزه داری و شب زنده داری یک سال را برای او می نویسد و او روز قیامت در جایگاه ایمن شدگان از آتش دوزخ خواهد ایستاد.

- اعمال ام داوود؛ از عمده ترین اعمال ایام البیض اعمال ام داوود است و برای برآمدن حاجات و برطرف شدن گرفتارها و دفع ظلم ظالمان موثر است و کیفیت و اجرای آن در کتب مفاتیح الجنان و مصباح شیخ آمده است.

- خواندن آیات قرآن کریم؛ در این ایام به خواندن آیات سوره انعام، اسرا، کهف، لقمان، یس، صافات، فصلت، شوری، دخان، آیه الکرسی، فتح، واقعه، ملک، قلم و انشقاق سفارش شده است. همچنین از دیگر اعمال این ایام زیارت امام حسین(ع) گرفتن روزه و اعتکاف است.

 

لطفا در خصوص کیفیت نماز شب سیزدهم ماه رجب توضیحاتی بفرمایید.

شب سيزدهم ماه رجب نخستين شب از «ليالى بيض؛ شب هاى روشن» است كه در آن دو ركعت نماز كه در هر ركعت، بعد از سوره حمد سوره هاى يس، ملك، و توحيد را بخواند، وارد شده است.(زاد المعاد؛ ص 178؛كليات مفاتيح نوين ؛ ص780) در این زمینه امام صادق عليه السلام فرمود:  «در شب سيزدهم، دو ركعت نماز بگزارد و در هر ركعتى پس از سوره «حمد» اين سه سوره (يس، ملك و توحيد) را بخواند». (كليات مفاتيح نوين ؛ ص643)

روز سيزدهم ماه رجب مصادف با ولادت اميرالمؤمنين على عليه السلام است و اوّلين روز از ايّام البيض است. روزه گرفتن در اين روزبسیار تأکید شده است. به نحوی که  هر كس كه بخواهد عمل «امّ داوود» را بجا آورد بايد اين روز را روزه بگيرد.

در روز چهاردهم ماه رجب روزه گرفتن پاداش فراوانى دارد. در روايتى از رسول خدا صلى الله عليه و آله مى خوانيم: «هركس كه روز چهاردهم ماه رجب را روزه بگيرد، خداوند پاداشى به وى عنايت كند كه نه چشمى ديده و نه گوشى شنيده و نه بر قلبى خطور كرده باشد! ..». (اقبال؛ ص 655)

 

فضیلت و اعمال شب نیمه  رجب چیست؟

شب نيمه ماه رجب ؛ شب ارزشمندى است كه چند عمل در آن وارد شده است: اوّل: غسل. دوم: احياى آن شب به عبادت كه فضيلت بسيار دارد. سوم: زيارت امام حسين عليه السلام كه زيارت آن حضرت در شب و روز نيمه رجب مورد تأكيد قرار گرفته است. چهارم: شش ركعت نماز بگذارد «هر دو ركعت با يك سلام» و در هر ركعتى «حمد» و «يس» و «ملك» و «توحيد» را بخواند. همانگونه که از امام صادق (ع) روایت شده است که «باید در شب پانزدهم، شش ركعت نماز گزارد «هر دو ركعت به يك سلام» و همان سوره ها را در هر ركعت خواند». (كليات مفاتيح نوين؛ ص 643)

همچنین روز نيمه رجب روز مباركى كه در آن چند عمل وارد شده است: غسل كردن، زيارت امام حسين عليه السلام؛ در روايتى از محمّد بن ابى نصر نقل شده است كه از امام رضا عليه السلام سؤال كردم: «در چه ماهى زيارت امام حسين عليه السلام بهتر است؟» فرمود: «در نيمه رجب و نيمه شعبان».(اقبال؛ ص 657)

هم چنین بجا آوردن نماز جناب سلمان،که اين نماز به اين نحو است: ده ركعت نماز بجا مى آورى «هر دو ركعت به يك سلام» و در هر ركعت، يك مرتبه «حمد»، سه مرتبه «توحيد» و سه مرتبه «قل يا ايّها الكافرون» را مى خوانى و بعد از سلامِ نماز، دستها را بلند مى كنى و مى گويى: «لا إلهَ الَّا اللَّهُ، وَحْدَهُ لا شَريكَ لَهُ، لَهُ الْمُلْكُ وَلَهُ الْحَمْدُ، يُحْيى وَيُميتُ، وَهُوَ حَىٌّ لايَمُوتُ، بِيَدِهِ الْخَيْرُ، وَهُوَ عَلى كُلِّ شَىْ ءٍ قَديرٌ، اللهُمَّ لا مانِعَ لِما اعْطَيْتَ، وَلا مُعْطِىَ لِما مَنَعْتَ، وَلا يَنْفَعُ ذَاالْجَدِّ مِنْكَ الْجَدُّ؛ معبودى نيست جز خداى يگانه كه شريكى ندارد، فرمانروايى و ستايش از آنِ اوست، زنده كرده و مى ميراند، و اوست زنده اى كه هرگز نميرد، و نيكى ها به دست اوست و او بر هر چيز تواناست، خدايا آنچه تو عطا كنى كسى را توانايى منعش نباشد و آنچه تو منع كنى كسى را توانايى عطايش نباشد، و تلاش غنىّ (بدون عمل) از تو بى نيازش نكند.»آنگاه دست ها را بر روى صورت خود مى كشى.(اقبال؛ ص 637)

 

 

پایان پیام/296

منبع: شبستان

کلیدواژه: حجت الاسلام حجت الاسلام اسلامی خبرگزاری شبستان علیه السلام ایام البیض رکعت نماز نیمه رجب ماه رجب دو رکعت

درخواست حذف خبر:

«خبربان» یک خبرخوان هوشمند و خودکار است و این خبر را به‌طور اتوماتیک از وبسایت shabestan.ir دریافت کرده‌است، لذا منبع این خبر، وبسایت «شبستان» بوده و سایت «خبربان» مسئولیتی در قبال محتوای آن ندارد. چنانچه درخواست حذف این خبر را دارید، کد ۳۱۱۳۵۷۲۶ را به همراه موضوع به شماره ۱۰۰۰۱۵۷۰ پیامک فرمایید. لطفاً در صورتی‌که در مورد این خبر، نظر یا سئوالی دارید، با منبع خبر (اینجا) ارتباط برقرار نمایید.

با استناد به ماده ۷۴ قانون تجارت الکترونیک مصوب ۱۳۸۲/۱۰/۱۷ مجلس شورای اسلامی و با عنایت به اینکه سایت «خبربان» مصداق بستر مبادلات الکترونیکی متنی، صوتی و تصویر است، مسئولیت نقض حقوق تصریح شده مولفان در قانون فوق از قبیل تکثیر، اجرا و توزیع و یا هر گونه محتوی خلاف قوانین کشور ایران بر عهده منبع خبر و کاربران است.

خبر بعدی:

خداوند برای انسان‌ها رستگاری می‌خواهد

از سلسله جلسات تدبر در سوره «رعد» که از سوی مدرسه دعا و نظام‌سازی وابسته به مجمع مدارس دانشجویی قرآن و عترت دانشگاه تهران برگزار می‌شود، شب گذشته یکشنبه 16 اردیبهشت در مسجد کوی دانشگاه تهران برگزار شد. طی آن هانی چیت‌چیان با اشاره به آیات 11 تا 15 این سوره مبارکه، دلایلی متقن در باب ولایت الهی و اینکه تنها ولایت خداوند و هر آن کس که ولایت او از جانب خدا تأیید شده است، وسیله‌ای برای رستگاری و کمال انسان است، به میان می‌آورد.

در بخشی از آیه 11 سوره مبارکه «رعد» چنین بیان می‌شود که «... إِنَّ اللَّهَ لَا یُغَیِّرُ مَا بِقَوْمٍ حَتَّیٰ یُغَیِّرُوا مَا بِأَنْفُسِهِمْ...»(یقیناً خدا سرنوشت هیچ ملتی را به سوی بلا، نکبت، شکست و شقاوت تغییر نمی‌دهد تا آن که آنان آنچه را از صفات خوب و رفتارشایسته و پسندیده در وجودشان قرار دارد به زشتی‌ها و گناه تغییر دهند) از معنای این فراز از آیه مشخص می‌شود که هر جامعه‌ای سهمی از رشد و هدایت دارند و این امر به شکل پیش‌فرض برای آنها تعیین شده است به این معنی که خداوند برای همه انسان‌ها با هر ظرفیت و جایگاهی چیزی غیر از فلاح و رستگاری نمی‌خواهد حال آن که عده‌ای اصرار به آن دارند تا با تغییر سرنوشت خود آن را به سمت زشتی و شقاوت منحرف ساخته و تغییر دهند.

بر این اساس مبنای آفرینش الهی بر پایه هدایت انسان استوار است و اینگونه نیست که خداوند حتی با لحظه‌ای رها کردن انسان، موجبات لغزش و به ورطه ضلالت و گمراهی افتادن او را فراهم سازد؛ به زبانی عامیانه تنظیمات کارخانه‌ای آفرینش انسان بر مدار هدایت و ارزانی ساختن مواهب و نعمات الهی مقرر شده است و البته چه بسا در طول تاریخ بشریت اقوامی بوده و هستند که درصدد برهم زدن و خراب کردن این قانون الهی بوده و سعی در تغییر آن داشته‌اند.

براساس آنچه که قرآن به آن اشاره دارد، چه بسیار اقوامی که سعی در برطرف ساختن زندگی هدایتگر و سعادتمند از خود داشته و راه ضلالت و گمراهی را در پیش کشیدند، همچوم قوم «ثمود»، «اسرائیل» و «لوط» و وقتی صحبت از قوم می‌شود، یعنی تشکلی که بر انجام کاری و فعلی مشترک اجماع دارند. این تعبیر با عبارت امت که هدف و سرانجامی مشترک را برای خود تعیین کرده و به سمت آن پیش می‌روند، متفاوت است.

به بخش دیگری از آیه 11 این سوره توجه کنید: «... وَإِذَا أَرَادَ اللَّهُ بِقَوْمٍ سُوءًا فَلَا مَرَدَّ لَهُ ۚ وَمَا لَهُمْ مِنْ دُونِهِ مِنْ وَالٍ ...»(و هنگامی که خدا نسبت به ملتی آسیب و گزند بخواهد [برای آن آسیب و گزند] هیچ راه بازگشتی نیست؛ زیرا برای آنان جز خدا هیچ یاوری نخواهد بود) با دقت در این فراز، متوجه می‌شویم که حتی اگر قرار باشد بر قومی مورد و پیشامد ناگوار و سوئی وارد شود آن نیز از اراده خداوند ناشی می‌شود. در نتیجه اینگونه نیست که حتی به فرض قومی راه انحراف و نگون‌بختی را برای خود انتخاب کرده باشد، خداوند نیز رأی و نظرش بر این باشد، بلکه ممکن است به آن قوم مهلتی برای جبران اشتباه و خطایش را بدهد. این امر از جمله اوصاف صبور و بخشندگی خداوند است و نکته جالب توجه اینکه علامه طباطبایی در تفسیر المیزان نیز به این امر صحه گذاشته است.

در روایات زیادی از معصوم(ع) این امر نیز مشهود است که خداوند به محض مشاهده ارتکاب بندگان به عمل خیر و صلاح، فوراً به ملائک خود فرمان به ثبت و نگهداری آن را می‌دهد، حال آن که در مورد انجام عمل ناشایست تعللی در ثبت و ضبط اعمال دارد تا فرد یا قوم مرتکب درصدد جبران برآمده یا از کرده خود پشیمان شوند و توبه کنند.

اما سرآخر همه اینها برای اثبات یک مفهوم راستین و حقیقی است و آن اینکه انسان به غیر از خدا ولی و سرپرستی ندارد و سرپرستی اگر به ابنای بشر در طول تاریخ سپرده شده باشد، تنها آن قسم از آن موجه و قابل قبول است که مورد تأیید و تأکید خداوند قرار گرفته باشد. همچنانکه که ما در مقابل ولایت خیر و حق، ولایت کفر و شرک را  نیز داریم و در هر دو جبهه نیز پیروانی وجود دارند، اما تفاوت فاحشی میان آنها قابل مشاهده است.

به آیه 12 سوره «رعد» می‌رسیم که می‌فرماید: «هُوَ الَّذِی یُرِیکُمُ الْبَرْقَ خَوْفًا وَ طَمَعًا وَیُنْشِئُ السَّحَابَ الثِّقَالَ» و البته بعد هم متوجه آیه 13 می‌شویم که در آن آمده است: «وَیُسَبِّـحُ الرَّعْدُ بِحَمْدِهِ وَالْمَلَائِکَةُ مِنْ خِیفَتِهِ وَیُرْسِلُ الصَّوَاعِقَ فَیُصِیبُ بِهَا مَنْ یَشَاءُ وَهُمْ یُجَادِلُونَ فِی اللَّهِ وَهُوَ شَدِیدُ الْمِحَالِ» در این دو آیه صحبت از رعد و برق است. منظور از برق همان زخمه نوری است که به واسطه برخورد دو ابر باردار، آسمان را روشن می‌کند و منظور از رعد نیز صدای نسبتاً مهیبی است که کمی نگرانی و ترس را نیز به دنبال می‌آورد. اما برای چه این مثال در این بخش از سوره «رعد» آمده است؟

در بخشی از آیه 12 این سوره رعد و برق آسمان مایه ترس و امید ذکر شده است. ترس از این ناحیه که ممکن است خطراتی متوجه انسان یا جنبندگان روی زمین داشته باشد و امید از اینکه به واسطه چنین رویداد طبیعی، شاهد بارش رحمت الهی باشیم که به واسطه آن زمین و هر آنچه در آن است، زنده و بارور می‌شود. چنین حالتی میان خوف و رجاء برای اثبات این نکته است که ولایت الهی بر این اساس مقرر شده است. این می‌تواند امری نسبی باشد به این معنا که پذیرفتن ولایت خدا حتماً با سختی‌ها و مرارت‌هایی همراه است، اما در کنار چنین مفهوم در صورت صبر و مداومت انسان، پذیرش ولایت الله سویه‌هایی به غایت نیک و خوشایند نیز دارد. اتفاقاً براساس آنچه که پیشتر اشاره شد، اراده خدا بر آن است تا انسان‌ها ولو با داشتن لغزش و انحرافاتی به سوی کمال و رستگاری حرکت کنند.

در آیه 13 در کنار صحبت از صدای رعدی که گویی از آن تعبیر همه کائنات به جهت تسبیح خداوند برای ارزانی داشتن همه مواهب و نعمات است، صحبت از صواعق می‌شود، ارتعاشی برق‌آسا که اگر با هر جنبنده‌ای از جمله انسان برخورد کند، کار او را یکسره خواهد کرد. مراد از این تشبیه پذیرش ولایت خدا و غیر خداست که با وجود آنکه به فاصله‌ای بسیار کم از یکدیگر قرار دارند، اما در یکی رحمت و سلامت است و در دیگری فنا و نیستی و در ادامه به این نکته تأکید می‌شود که با وجود چنین مثال بلیغ و روشنی همچنان جمعی از افراد سر جنگ با خدا و نافرمانی از ولایت الله را دارند.

مورد دیگری که پس از پذیرش ولایت خدا مطرح است و آیه 14 این سوره به آن اشاره دارد، بحث دعوت است که می‌فرماید: «لَهُ دَعْوَةُ الْحَقِّ ۖ وَالَّذِینَ یَدْعُونَ مِنْ دُونِهِ لَا یَسْتَجِیبُونَ لَهُمْ بِشَیْءٍ إِلَّا کَبَاسِطِ کَفَّیْهِ إِلَی الْمَاءِ لِیَبْلُغَ فَاهُ وَمَا هُوَ بِبَالِغِهِ ۚ وَمَا دُعَاءُ الْکَافِرِینَ إِلَّا فِی ضَلَالٍ» دعوت تنها از جانب خداست و هر آن کس که دعوت خدا را لبیک گوید که در امتداد ولایت الهی است، می‌تواند به فلاح و رستگاری برسد، هر چند که ولایت شیطان و کفر نیز دارای دعوت است و همانطور که به آن اشاره شد، آنها نیز پیروانی دارند، اما نکته جالب توجه اینجاست که ولایت کفر قادر نیست او را به هدفی مشخص و سعادتمند برساند.

وقتی دعوتی صورت می‌گیرد، چه از جانب حق و چه از جانب کفر، دعایی نیز به وجود می‌آید که به نوعی اجابت دعوت است. وقتی بنیان ولایت کفر بنیانی سست و بی‌پایه باشد و دعوت آن نیز با وجود همه زرق و برقش، از وجاهت برخوردار نباشد، لذا دعایی که از سوی پیروانش صورت می‌گیرد، قادر نخواهد بود او را به سرمنزل مقصود و هدف غایی انسانی یعنی کمال و سعادت رهنمون سازد.